Co to jest scoring kredytowy?

Cel analizy cech każdego klienta kredytowego ma jeden, podstawowy cel. Jest nim sprawdzenie wiarygodności finansowej kredytobiorcy. W terminologii bankowej taka analiza jest nazywana oceną scoringową i polega na sprawdzeniu statusu finansowego, prywatnego i zawodowego kredytobiorcy. Bank sprawdza: historię kredytową, wiek, stan cywilny, wykształcenie, wykonywany zawód, formę zatrudnienia, status mieszkaniowy, okres zamieszkiwania pod obecnym adresem, czy też liczbę osób będących na jego utrzymaniu. Do analizy bank załącza również informacje o wykupionej polisie na życie, oszczędnościach, czy posiadanym samochodzie.

W zależności od rodzaju kredytu, sytuacji, czy wewnętrznej polityki danego banku waga analizowanych parametrów może być różna. Na podstawie tych elementów i podejścia banku do każdego z nich, wyliczany jest scoring kredytowy wnioskodawcy, który jest następnie porównywany do scoringu innych kredytobiorców o podobnych cechach.

Jeśli scoring jest niski, to:

• wydawana jest negatywna decyzja kredytowa;
• bank przyznaje kredyt, ale na niższą kwotę niż wnioskowana,
• bank stosuje wyższą marżę kredytową, w efekcie czego rośnie oprocentowanie kredytu, rata kredytu, a zdolność kredytowa wnioskodawcy spada.

Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym cechom klienta i zbadajmy ich wpływ na scoring.

Na zdolność kredytową klienta bez wątpienia ma wpływ również jego wiek. Zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe, a nawet parabanki wymagają, żeby ostatnia rata zobowiązania została spłacona przed ukończeniem 60 lat do 80 lat. Przykładowo w ING Banku limit wieku to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Górna granica wieku, kiedy będziesz spłacał ostatnią ratę, zależy od instytucji, a także rodzaju produktu finansowego. Jeśli masz na przykład 45 czy 50 lat i myślisz o kredycie hipotecznym, to żaden bank nie pożyczy Ci pieniędzy na maksymalny dostępny okres, czyli 35 lat. Możesz liczyć np. na 20- 25 lat.

Jakie znaczenie ma wiek dla Ciebie? Kiedy ubiegasz się o kredyt w średnim wieku, to można założyć, że część spłaty przypadnie na okres Twojej emerytury. Jest to o tyle istotne, że emerytura wiąże się ze znaczną obniżką dochodów, chyba że jesteś niebywałym szczęściarzem i Twoje zarobki pozwolą na wysoką emeryturę. Bank niestety bierze to pod uwagę i zmniejsza Twoją zdolność kredytową. Dlatego lepiej pomyśleć o kredycie wcześniej, tak żeby okres spłaty pokrywał się z okresem aktywności zawodowej.

Przeszkodą w pozyskaniu kredytu może być również zbyt młody wiek. Część banków podchodzi do młodych klientów bardzo restrykcyjnie. Nie zawsze można dostać kredyt tuż po osiągnięciu pełnoletniości. Część banków udziela kredytów osobom dopiero po 21 roku życia. Mody wiek bardzo rzutuje też na scoring kredytowy. Po pierwsze młody człowiek nie ma jeszcze stabilnej pozycji zawodowej i prywatnej, a po drugie nie ma zapewne jeszcze historii kredytowej, która może świadczyć o jego wiarygodności. Bardzo młody wiek ma zazwyczaj negatywny wpływ na zdolność kredytową.

Instytucje finansowe mają różne podejście do kosztów utrzymania, które ponoszą dwie osoby żyjące w związku. Przykładowo, banki PKO BP oraz PEKAO prezentują podejście konserwatywne i za jedno gospodarstwo domowe uznają jedynie małżeństwa. Natomiast para żyjąca bez ślubu to dla tych banków dwa osobne gospodarstwa, nawet jeśli te osoby mieszkają razem i dzielą się wydatkami. Podsumowując: jeśli jesteś w związku partnerskim, ale nie małżeńskim i do kredytu chcesz przystąpić razem z partnerem, to Wasza zdolność kredytowa będzie w tych bankach wyraźnie niższa.

Możesz zwiększyć swoje szanse na kredyt lub na otrzymanie większej kwoty i wziąć kredyt z drugą osobą. Może to być współmałżonek, rodzice, dziadek, przyjaciel lub jakakolwiek inna osoba, która wyrazi na to zgodę. Dzięki temu wasza łączna zdolność kredytowa będzie wyższa, niż gdybyś o kredyt wnioskował samodzielnie. Oczywiście to, czy drugi kredytobiorca poprawi Twoją zdolność finansową, zależy od wysokości jego dochodów i zobowiązań, a także innych cech wliczanych do scoringu. Na pewno wysokie zarobki i brak innych zobowiązań poprawią Waszą wspólną zdolność kredytową. Negatywny wpływ może mieć wiek współkredytobiorcy. Bank weźmie pod uwagę wiek starszego wnioskodawcy. I tak, gdy wnioskujesz o kredyt z dziadkami, otrzymasz kredyt na maksymalnie kilkanaście lat.

Jeżeli nie masz rozdzielność majątkowej i podpisanej intercyzy, to starając się o kredyt, musisz do niego przystąpić z małżonkiem. Możesz liczyć na wyższą zdolność kredytową, gdy obydwoje pracujecie, natomiast gdy drugi małżonek nie pracuje, to Wasza zdolność kredytowa zostanie obniżona. Zwykły kredyt czy pożyczkę można zaciągnąć bez udziału i zgody małżonka, co pozwali uniknąć sytuacji, że zdolność kredytowa będzie niższa.

Bardzo duże znaczenie dla Twojej zdolności finansowej będzie miał rodzaj produktu, o który się starasz. Mowa tu o rodzaju kredytu (kredyt gotówkowy, ratalny, kredyt hipoteczny itd.), kwocie finansowania, okresie spłaty i rodzaju rat (malejące lub równe). Przy kredycie hipotecznym niebagatelne znaczenie ma również wysokość wkładu własnego. Im wyższy wkład własny, tym wyższa zdolność kredytowa, niższa rata i niższe koszty kredytu.

Jako klient banku lub firmy pożyczkowej myślisz o kredycie. Już wiesz, jaka kwota jest Ci potrzebna i możesz określić w przybliżeniu okres spłaty. Zasada jest taka: im dłuższy okres spłaty, tym niższe i łatwiejsze do uregulowania będą miesięczne raty. Niższe miesięczne koszty oznaczają wyższą zdolność kredytową. Jest jednak i pułapka. Dłuższy okres przy danej kwocie oznacza, że koszty kredytu będą wyższe.

Na zdolność kredytową, jak i na wysokość miesięcznej raty, bezpośredni i bardzo duży wpływ ma również kwota kredytu, o którą wnioskujesz. Im jest ona wyższa, tym wyższe raty i większe ryzyko dla banku, że w którymś momencie możesz mieć problem z ich spłatą. Kiedy ubiegasz się o kwotę kredytu, która przekracza Twoje możliwości finansowe, bank najpewniej nie odrzuci Twojego wniosku, tylko zaproponuje kwotę adekwatną to Twoich możliwości finansowych.

Niektóre produkty kredytowe, zwłaszcza te o długim terminie spłaty, jak np. kredyt hipoteczny, wiążą się z możliwością wyboru rodzaju rat. Klienci najczęściej decydują się na raty równe. Oznacza to, że otrzymasz większą kwotę, ale za to kredyt będzie droższy. Raty malejące oznaczają niższą zdolność kredytową, wyższe raty na początku, ale za to całe finansowanie będzie tańsze. Wynika to z tego, że Twoja zdolność kredytowa jest liczona na podstawie kwoty pierwszej raty, a ta jest wyraźnie niższa właśnie w przypadku rat równych i bardzo wysoka w przypadku rat malejących. Z drugiej strony, niższa kwota to zasługa wolniejszej spłaty części kapitałowej, co zwiększa całkowity koszt kredytu. Jeśli będziesz miał możliwość, możesz pomyśleć o wcześniejszej spłacie kredytu i obniżeniu kosztów.

Minimalny wkład własny przy kredycie hipotecznym wynosi obecnie 20% wartości nieruchomości. Jeżeli nie dysponujesz aż taką gotówką, bank zgodzi się na 10 – procentowy wkład własny, ale pod warunkiem, że wykupisz ubezpieczenie niskiego wkładu własnego. Naszym klientom polecamy jednak, żeby wnieśli, jak najwyższy wkład własny. Dzięki temu można liczyć na preferencyjne warunki i lepszy scoring.